Schoon beton is geen specifieke betonsoort maar het eindproduct van een proces waarbij de esthetische kwaliteit van het betonoppervlak wordt bepaald door de structuur en de kleur van het oppervlak, de betonsamenstelling en de eventuele bewerking(en) die na verharden op het oppervlak zijn toegepast.
Gladde betonoppervlakten zijn het resultaat van gladde bekistingsplaten. Foto: VOBN
Wat zijn de aandachtspunten bij schoonbeton?
De esthetische kwaliteit aan het oppervlak maakt het tot schoonbeton. Betonmortel voor schoonbeton wordt op maat samengesteld. Dit betekent dat in een vroeg stadium van het bouwproces met de betrokken partijen afspraken worden gemaakt over de bekisting, wapening, betonmortel en aanvullende eisen zoals proefstorts en herstel bij onvolkomenheden.
In de nieuwe CUR-Aanbeveling 100 'Schoonbeton' is daarom veel aandacht besteed aan communicatie en coördinatie. Met de aanstelling van een coördinator krijgt schoon beton de plaats in het ontwerp- en uitvoeringsproces die het verdient. Een werkplan schoonbeton is zijn belangrijkste instrument voor kwaliteitsbeheersing. Belangrijke aandachtspunten zijn:
| Type schoonbeton |
Structuur |
| I |
Onbewerkt glad |
| II |
Onbewerkt met structuur |
| III |
Bewerkt |
| IV |
Niet bekist oppervlak |
Bron: Brochure Schoon Beton - VOBN/Cement&BetonCentrum
Kleur van Schoonbeton
Elk van de genoemde typen kan weer worden onderverdeeld naar kleur:
- Grijs, op basis van grijs cement, zonder gebruik vanpigmenten;
- Wit, op basis van wit cement, zonder gebruik van pigmenten;
- Gekleurd, op basis van grijs of wit cement, met gebruik van pigmenten.
Bekisting bij Schoonbeton
Voor het vormen van de betonconstructie is bekisting nodig. Het eindresultaat is daarom mede afhankelijk van de randvoorwaarden die verbonden zijn aan de wijze van bekisten zoals:
- Stijfheid en vlakheid
- Materiaal voor de contactbekisting en plaatpatroon
- Plaats van en afstanden tussen centerpennen
- Hoeknaden en/of vellingkanten
- Stortnaden en aansluitingen op andere bouwdelen
- Eventueel structuurmatten of uit te wassen oppervlakken
Betonmortel en Schoonbeton
De vorm en structuur geven samen met het oppervlak het beeld van schoon beton. Te stellen eisen aan de betonmortel en het verharde beton zijn:
- Grijstint en kleur van grondstoffen en beton na verharding
- Betonverwerking, verdichting, nabehandeling
- Betonoppervlak, dichtheid, luchtbellen
- Nabewerking, dichtzetten van centerpennen
Uitvoering schoonbeton
Schoon beton vergt speciale aandacht in ontwerp en uitvoering, omdat het tegelijkertijd zowel constructie- als afbouwmateriaal is. De esthetische kwaliteiten van schoon beton zijn sterk afhankelijk van de wijze van uitvoering. Kleurbeton wordt ook steeds meer toegepast. Niet alleen om esthetische redenen maar ook vanwege de signaleringsmogelijkheden. Denk aan fietspaden, parkeervakken, bushaltes en dergelijke. Vroegtijdige betrekking van de uitvoering bij kleurbeton en in het zicht komende betonnen delen is noodzakelijk. Ook deskundig personeel op de bouwplaats dragen bij aan duurzame betonconstructies. Aandachtspunten en hulpmiddelen:
- Aansluiten op het werkplan Schoonbeton
- Keuze van systeem of projectbekisting
- Tijdig maken en beoordelen van betonmonsters en een proefstort
- Maak een stortplan
- Voldoende lange nabehandeling en bescherming van gestorte beton